Fiku - Miku mój języku
Ważną rolę w realizacji dźwięków mowy odgrywa sprawny aparat artykulacyjny. Niestety częstą przyczyną wad wymowy u dzieci jest obniżona sprawność aparatu artykulacyjnego: języka, warg, podniebienia i żuchwy lub ich niewłaściwe napięcie.
Dziecko, które nie potrafi wykonać precyzyjnych, celowych ruchów narządów mowy nie może wypowiedzieć niektórych głosek. Zamienia je na głoski łatwiejsze artykulacyjnie lub je zniekształca np.: głoski [k], [g] realizuje jako [t], [d], głoskę [r] jako [l], [j].
Bardzo ważną umiejętnością jest pionizacja języka (unoszenie końca języka w kierunku przedniej części podniebienia). Ta umiejętność odgrywa znaczącą rolę w procesie połykania oraz przy artykulacji głosek szeregu szumiącego [sz, ż, cz, dż], [l] oraz [r]. Czubek języka powinien dotykać wałka dziąsłowego za górnymi zębami także wtedy, gdy nie mówimy.
Jeżeli chcemy, aby dziecko prawidłowo artykułowało poszczególne głoski należy systematycznie ćwiczyć z naszą pociechą. Niech to będą krótkie, ale codzienne ćwiczenia w formie zabawy.
Ćwiczenia warg:
-
Puszczanie baniek mydlanych.
-
Przesuwanie powietrza w jamie ustnej.
-
Nadymanie policzków.
-
Cmokanie.
-
Przesuwanie warg zamkniętych na lewo i prawo.
-
Tworzenie ryjka rybki.
-
Czesanie warg (dolnej i górnej).
-
Chowanie dolnej i górnej wargi.
-
Dmuchanie przez słomkę płomienia świecy, kropli wody.
-
Przenoszenie przez słomkę skrawków papieru, płatków kukurydzianych.
-
Parskanie.
-
Naśladowanie warkotu motoru.
-
Nadmuchiwanie baloników.
Ćwiczenia języka:
-
Malowanie czubkiem języka policzków.
-
Malowanie czubkiem języka podniebienia twardego.
-
Oblizywanie językiem warg wysmarowanych Nutellą.
-
Czyszczenie językiem zębów górnych i dolnych.
-
Dotykanie czubkiem języka nosa i brody.
-
Wolne, a potem coraz szybsze przesuwanie języka wąskiegona boki przy rozchylonych wargach.
-
Masowanie językiem zębów, wałka dziąsłowego i podniebienia.
-
Żucie języka.
-
Delikatne przygryzanie języka.
-
Kląskanie.
-
Zwijanie języka w trąbkę i dmuchanie.
-
Masowanie języka szczoteczką elektryczną.
-
Wysuwanie języka, chowanie go w tyle jamy ustnej.
-
Spacer języka – język raz na dole, raz na górze.
-
Składanie języka na pół.
-
Tworzenie „rynienki” z języka.
-
Pokazywanie i chowanie położonego na języku papierka.
-
Układanie warg w „dzióbek”.
-
Naśladowanie wargami rybki pijącej wodę.
Ćwiczenia żuchwy:
-
Szerokie otwieranie ust, jak przy wymawianiu głoski a, zęby są widoczne dzięki rozchylonym wargom.
-
Wysuwnie żuchwy, zakładanie i poruszanie dolnymi zębami po górnej wardze.
-
Cofanie żuchwy, zakładanie i poruszanie górnymi zębami po dolnej wardze i brodzie.
-
Naśladowanie przeżuwania.
Ćwiczenia podniebienia miękkiego:
-
Język wysunięty z szeroko otwartych ust, wdychanie i wydychanie powietrza ustami.
-
Kaszlenie z językiem wysuniętym z ust.
-
Nabieranie powietrza ustami, zatrzymanie w policzkach, następnie wypuszczanie nosem.
-
Przysysanie kolorowych kółeczek poprzez wciąganie powietrza przez rurkę i przenoszenie na obrazek muchomora, biedronki….
-
Chrapanie na wdechu i wydechu.
-
Wymawianie sylab:
ku - ko, ku -ko,
uku - oko, uku - oko,
kuku - koko, kuku - koko.
Polecam strony internetowe:
BIBLIOGRAFIA:
Ditfeld B., Spróbujmy mówić razem, Kraków 2004,
Datkun – Czerniak K., Logopedia. Jak usprawniać mowę dziecka?,
Rocławski B. (red), Opieka logopedyczna od poczęcia.
B. Rocławski (red), Opieka logopedyczna od poczęcia, Gdańsk 1989;
M. Skorek, Oblicza wad wymowy, Warszawa 1993;
